भारत र माल्दिभ्सले भारतीय महासागर क्षेत्रमा साझा चुनौतीहरू सामना गरिरहेका छन्, जसले बहुआयामिक प्रभाव पार्छ।
भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र माल्दिभ्सका राष्ट्रपति मोहम्मद मुइजु बीच नयाँ दिल्लीमा अक्टोबर ७, २०२४ मा भएको द्विपक्षीय वार्तापछि दुई देशबीचको विशेष सम्बन्धलाई नयाँ ऊर्जा दिनका लागि "समग्र आर्थिक र समुद्री सुरक्षा साझेदारीको दृष्टि" घोषणा गरिएको छ। दुवै नेताहरू बीचको वार्ताको मुख्य परिणाम भनेको समुद्री र सुरक्षामा सहयोगलाई अगाडि बढाउने निर्णय हो। यस अन्तर्गत भारतले माल्दिभ्सको राष्ट्रिय रक्षा बलका क्षमताहरूलाई सुदृढ पार्नका लागि "रक्षा प्लेटफर्महरू र साधनहरू उपलब्ध गराउने" प्रतिबद्धता गरेको छ। संयुक्त दृष्टि बयानअनुसार, भारतले माल्दिभ्सको राष्ट्रिय रक्षा बलको निगरानी र अनुगमन क्षमतालाई प्रवर्द्धन गर्न राडार प्रणाली र अन्य उपकरणहरू उपलब्ध गराउनेछ।

महत्त्वपूर्ण घोषणाहरू मध्ये एक थियो माल्दिभ्सको तटरक्षक जहाज *हुर्वी* लाई भारत सरकारले निःशुल्क रूपमा पुनःनिर्माण गरिदिने घोषणा। संयुक्त विज्ञप्तिमा भारत र माल्दिभ्सले हिन्द महासागर क्षेत्रमा साझा चुनौतीहरू सामना गर्ने उल्लेख गरिएको छ, जसले दुवै देशको सुरक्षा र विकासमा बहुआयामिक प्रभाव पार्छ।

 माल्दिभ्स, यसको विशाल विशेष आर्थिक क्षेत्रको साथमा, समुद्री चोरी, अवैध माछापालन, लागू औषध तस्करी र आतंकवाद जस्ता परम्परागत र गैर-परम्परागत समुद्री चुनौतीहरूको सामना गरिरहेको छ। 

दुवै देशले भारतलाई विश्वासिलो र भरपर्दो साझेदारका रूपमा मान्दै, माल्दिभ्सको आवश्यकताअनुसार विशेषज्ञता साझेदारी, क्षमतावृद्धि र संयुक्त सहकारी उपायहरू अपनाउने सहमति जनाएका छन्। अन्य प्रमुख सहमतिहरूमा विपद् प्रतिक्रिया र जोखिम न्यूनीकरण क्षेत्रमा सहयोगलाई बलियो बनाउन मानक सञ्चालन प्रक्रिया विकास गर्ने र अभ्यासहरूमार्फत अन्तरक्रियालाई बढाउने, जानकारी साझेदारीको क्षेत्रमा सहयोग गर्दै पूर्वाधार, तालिम र उत्तम अभ्यासहरूको साझेदारीमार्फत माल्दिभ्सलाई समर्थन गर्ने, भारतको सहयोगमा निर्मित माल्दिभ्सको रक्षा मन्त्रालयको अत्याधुनिक भवनको छिट्टै उद्घाटन गर्ने, र माल्दिभ्सको राष्ट्रिय रक्षा बल, माल्दिभ्स प्रहरी सेवा , र माल्दिभ्सका अन्य सुरक्षा संस्थाहरूको क्षमता निर्माणका लागि भारतीय प्राविधिक र आर्थिक सहयोग कार्यक्रमहरू अन्तर्गत प्रशिक्षण अवसरहरू वृद्धि गर्ने सहमति समावेश छन्।

स्वास्थ्य क्षेत्रमा सहयोगलाई थप सुदृढ गर्न भारत र माल्दिभ्सबीच सहमति भएको छ। भारतका अस्पतालहरू र माल्दिभ्सका स्वास्थ्य संस्थाहरूबीचको सम्बन्धलाई प्रवर्द्धन गर्दै, सुरक्षित, गुणस्तरीय र किफायती स्वास्थ्य सेवा उपलब्ध गराउने प्रयास गरिनेछ। यसबाहेक, भारतीय औषधिको मान्यता माल्दिभ्स सरकारले दिने र त्यसपछि भारत-माल्दिभ्स जन औषधि केन्द्रहरूको स्थापना गर्ने निर्णय गरिएको छ, जसले किफायती र गुणस्तरीय जेनेरिक औषधिहरू मार्फत माल्दिभ्समा स्वास्थ्य सुरक्षामा योगदान पुर्याउनेछ। 

महत्त्वपूर्ण निर्णयहरू मध्ये अर्को थियो आपतकालीन चिकित्सा उद्धारको क्षमता बढाउन माल्दिभ्सलाई सहयोग गर्ने सहमति। दुवै देशले उदीयमान महिलाहरूलाई लक्षित गर्दै महिला नेतृत्व विकासलाई प्रोत्साहन गर्न नयाँ कार्यक्रम सुरु गर्ने र माल्दिभ्सको आर्थिक सहभागितामा महिलाहरूको सहभागिता बढाउन सीप तालिम र उद्यमशीलता विकासको लागि समर्थन गर्ने सहमति पनि जनाएका छन्। 

समृद्ध विकास सुनिश्चित गर्न ऊर्जा सुरक्षाको महत्त्वलाई मान्यता दिँदै, दुवै देशले सौर्य ऊर्जा र अन्य नवीकरणीय ऊर्जा तथा ऊर्जा दक्षता परियोजनाहरू कार्यान्वयन गर्ने र माल्दिभ्सलाई *वन सन वन वर्ल्ड वन ग्रिड* पहलमा सहभागी गराउन कदम चाल्ने सहमति गरेका छन्।