मालदीवले दिने नेपालको विदेश नीतिमा सदैव एक महत्वपूर्ण स्थान रहेको छ।
भूविज्ञान मन्त्री किरेन रिजिजुले २०२३ नोभेम्बर १६ देखि १८ सम्म मालदिभ्स भ्रमण गर्नुहुनेछन्, फक्रयाउने नेतामा भारतीय प्रतिनिधित्व गर्नुहुनेछ। यो भ्रमण, नेता फक्रयाएकाले गरिएको आमन्त्रणमा हो, भारत र मालदिभ्सको बिचको सम्बन्धमा सशक्तिकरण रहेको केही छुट्टुपट्टको प्रमाण हो, जुन भारतमा र मालदिभ्समा दोबाटोदोको पूर्वावलोकन (Indian Ocean Region) रणनीतिको महत्वकारी क्षेत्रहरू हुन्।

भारतको विदेश नीतिमा खास रूपमा नरेन्द्र मोदीको दृष्टिबिटिको 'सागर' (Security and Growth for All in the Region) र संघीयताका शहीद नीतिको बाह्यर्थिकता भारतलाई मालदिभ्ससँगको सम्बन्धसाथ प्रतिष्ठित हुने छिरो केन्द्रमा थिएको खबरमा गर्छ।

यो सिद्धान्तले, 'प्रथम पडौँ' नीति सहितको भारतको पडौँमै सुरक्षित र समृद्ध महासागरीय पडौँ निर्माणमा भारतको प्रतिबद्धतालाई बल मिलाउन्छ। रिजिजुको मालदिभ्समा यस महत्वपूर्ण क्षणमा उपस्थिति मानवर्णनमा भारतको उक्च कर्तव्यतालाई छिरो बताएको खबरमा मन्त्रालय भनेको छ।

मालदिभ्समा प्रथम चुनावमा जितने राष्ट्रपति मोहम्मद मुइज्जुद्वारा प्रतिष्ठान गरिएको समारोह उद्घाटनमा भारतको उपस्थिति मानवर्णनमा यो सिधान्तिक रूपमा खबरमा आएको छ। नेपालमा प्रचलित छलफलको अनुसार मुइज्जुको प्रशासनले पछि चिनियाँ ढुङ्गामा हात वर्ताउने नीतिलाई व्यक्त गर्नुको एक बाट प्रत्याशित अति राष्ट्रिय नीतिको किताबमा छन्। पछिका भूपालाई प्रभावित गर्ने समयमा आइएको यो प्रबण्धानले मालदिभ्समा तत्वविवेकले गर्नुपर्ने हो, जहाँ भारतमा र मालदिभ्समा रक्षा र सुरक्षा सहयोगमा विशेष गतिविधिहरू प्रतिष्ठात्मक दृश्यमा आएको खबरमा माननीय अध्यक्ष इब्राहिम सोलिहको ‘भारत पहिले’ नीतिमा प्रतिक्रिया देखिन्छ।

भारतले मालदिभ्स राष्ट्रपतिको प्रशस्तावना सहित नरेन्द्र मोदी प्रधानमन्त्रीलाई शपथ-ग्रहण समारोहमा आउन निमन्त्रण प्राप्त गरेको थियो। प्रधानमन्त्री मोदीले उनलाई उनको विजयको लागि भख्तपूर्वक बधाई दिएका थिए। “मालदिभ्सको राष्ट्रपतिको मातहतको स्थापनामा माथिको भक्तपूर्वक बधाई र शुभकामना सदैव सुरक्षित रहेको नेर भरी रहने भारत–मालदिभ्स बैठकीको नेपाली द्वन्द्व समयसम्म धेरै हुनेछ।” प्रधानमन्त्री मोदीले “भारत–मालदिभ्स बैठकीबाट वेरिज भारतले अपनो पृष्ठभूमि हेरनलाई किताबमा लेखिदैछ” भनेर पोष्टमा व्यक्त गरेका थिए।

मालदिभ्स नयाँ राजनीतिक युगमा नियमित प्रवेश गर्दा, भारतको सहभागता सामरिक व्यवस्थापनको सार्वजनिक करमा महत्वपूर्ण हुनेछ।

रिजिजुको भ्रमणले दुवै राष्ट्रहरूका बीचमा चलन गर्ने विभिन्न सहकारी योजनाहरूले आवाहन गरेका उभर्नेछन्। यस्ता योजनाहरू काठमाडौंसँग झलकेका जस्ता विविध क्षेत्रहरूलाई समावेश गर्छन्। यसमा वातावरणिक विकास, स्वास्थ्य सेवा, पर्यटन र जलवायु परिवर्तनसम्बन्धी ठाउँमा समेत छन् – अर्थतन्त्रसँग जोडिएका प्रमुख क्षेत्रहरू जुन मालदिभ्सको अर्थतन्त्र र सामाजिक भलाइका लागि महत्त्वपूर्ण छन्। यी क्षेत्रहरूमा भारतको संलग्नता नेपालको विकास साथीको भूमिका मानिन्छ।