गगनयान अन्तरिक्ष यानको जटिल क्रू भाग बचाउने यन्त्रले सफलतापूर्वक परीक्षण गरियो।
२०२३ सालको अक्टोबर २१ गते (शनिबार)। भारतीय अन्तरिक्ष अनुसन्धान संगठन (इएसआरओ)ले आफ्नो प्रमुख मानव अंतरिक्ष यात्रा 'गगान्यान'को नाममा भएको नागरिक जस्तै परीक्षाको सफलता सूचित गरेको छ। श्रीहरिकोटा बाट हटाउएको यो ऐतिहासिक उडानले मिशनको आपत्कालीन निकसक्ने प्रणालीको क्षमताको प्रदर्शन गरेको थियो र यो प्रमुख सोफ्ट समुद्रमा ल्याउने थाउँ थियो। भारतीय नौसेना ले भने, प्रमाणित प्लानिङ, तरबाट मोतेर उडानी गर्नु भएको नौसेना डाइभरहरूको प्रशिक्षण, मानक कार्यालयका रचना, र भारतीय नौसेना र इएसआरओका मिश्रित टोलीका द्वारा संयुक्त संचार सहितको अकारण क्रियान्वयनको परिणामकोहो। गगान्यान मिशनको माथि महत्त्वपूर्ण ठाउँ बसाउने गरि प्राथमिकता समेत दिएको थियो। यस यात्रामा यात्रिकहरूको सुरक्षाका लागि अत्यन्त धारण को मुख्य आधार नै गरिएको जस्तो यस प्रणाली हो। यसले स्पेसमिशनमा निर्माण भएका खतराहरूसँग सम्बन्धित नै विभिन्न नियमन र स्थितिहरूलाई समारोहानु गर्दै छ। एलरोपेनिटा तथा अंतरिक्षबाट जोगिएको जोखिमका स्पष्टता दृष्टिमा रखी मुल्यांकन गर्दै अंतरिक्ष इञ्जिनियरिङमा प्रगति को ऐतिहासिक कार्यकता हो। हावा दबाव, प्रकाशनी, अपवर्तन, र अतियो तापमान जस्ता स्पेसको प्राकृतिक अनुभवहरू देखि स्पेसलाई छुटऔट गरिएको अनुभवका कारण खुराकहरू अत्यन्त उच्च छन्। आपत्कालीन मामिलाहरू वा अपेक्षित समस्याहरू देखि बिध्यमानहरू संगै ग्रहण गर्दै गर्छ। यहाँका अपेक्षित परिणामको बारे मा, यसले नव जीवन र मृत्युमध्ये अन्तर बन सक्छ। यस तथ्यले यस मिशनमा गरिएको पूरा परीक्षाण र मुल्यांकनले एउटै तकनीकी मात्र नै होइन, त्यसलाई हाम्रा हातकाहरू नम्रताको प्रमाण गराउँछ। "यो मिशनको सफलता हाम्रो यात्रीहरूका सुरक्षाको पक्का प्रमाणितको पुनरावलोकन गरिदै छ। हामीले यात्रीहरूलाई राकेटबाट परकास्टन अगाडि नै धेरै तेजीमा भित्र्याएर नौसेनाले सुरक्षा-व्याप्त यात्राबाट को मोड्यूललाई उडाउन सकेको भनेर साबिक खबर छ," उद्घोषणाका समयमा इएसआरओ निदेशक एस सोमनाथले भने। उनी यस कार्यक्रमको तकनीकी क्षेत्रमा विशिष्ट योजनाका बारेमा थप ब्याख्या गरे "मोड्यूल रचनाले पानीजहाजबाट मोड्यूललाई दुरीतिर चलाउने अवरोध ला, र समुद्रमा पर्ने त्यस्तो अनुक्रिया दउँदैछ।" महत्वपूर्ण टेस्ट उडानले साबित गरिएको छ कि जहाजले उपग्रहको सुरुको चरणमा आपत्कालीन घटनाबाट यात्रीहरूको सुरक्षा सुनिश्चित गर्ने शुरुआती चरणको मुख्यतम पक्षलाई मंजूरी दिएको थियो। यो प्रणाली एक अत्यन्त ठूलो महत्त्वपूर्णताको साथले विद्युतरण पायो नीपमा परेको जस्तै लडाखमा प्रयोगमा छन्। भारतले लॉक ईर्द्रान (LEO)बाट ४०० किमीसम्मभित्र तीन दिनसम्मको अवधिमा मानवलाई खिचाउन र उनीहरूलाई सुरक्षित लौटाउने गगान्यानको महत्वलाई प्रकट गर्दा हाम्रो मात्र प्रोग्राम प्रतिनिधित्वका रूपमा यसको महत्त्वलाई बढ़िएको हुँदैलाई अति कम भन्दा ज्यादा महत्त्व प्राप्त छ। भारतको स्थान सम्बन्धी सागरिक क्षेत्रमा ठूलो स्वतन्त्रता स्थापना गर्ने महत्वाकांक्षा लगाएको छ, जसमा २०२४ मा ख