पहिलो बि २० सम्मेलन मणिपुरमा आयोजित

भारतको मणिपुरमा पहिलो पटक जी २० समूहको मोडलमा बि २० समूहको बैठक आयोजना गरिएको छ। बिजनेश-२० वा छोटकरीमा बि २० समूहको यो बैठक भारतीय उद्योग परिसंघले आयोजना गरेको हो। फागुन १७ गतेबाट सुरु भएको यो बैठक फागुन १९ गतेसम्म चल्नेछ । जसमा करिब २३ देशका प्रतिनिधि सहभागी थिए ।

यसको मुख्य उद्देश्य विकास चालकको रूपमा अर्थतन्त्रका प्रमुख क्षेत्रहरूको विकासको लागि साझा एजेन्डा सिर्जना गर्न जी २० सदस्य राष्ट्रहरूको व्यापार समुदाय बीच साझेदारी अन्वेषण गर्नु हो। मुख्यतया यस कारणले गर्दा भारतीय उद्योग परिसंघले उत्तर पूर्वी भारतका चार राज्यहरूमा बी २० कार्यक्रम आयोजना गरेको छ।

उल्लेखनीय छ कि हालै भारतले जी २० समूहको अध्यक्षताको जिम्मेवारी पाएको छ। भारतले डिसेम्बर १, २०२२ देखि नोभेम्बर ३०, २०२३ सम्म २० को अध्यक्षता धारण गर्नेछ। यो जिम्मेवारी ग्रहण गरेको क्षणदेखि नै देशका विभिन्न राज्यहरूमा समूह २० समूहको बैठकको आयोजनालाई लिएर निकै उत्साह छ। यसैबीच, भारतीय उद्योग परिसंघले उत्तरपूर्वी राज्यहरूसँग समूह २० जस्तै बि २० नामक कार्यक्रम आयोजना गरेको छ।

बिजनेस २० वा बि २० समूह २० फोरम भित्र निजी क्षेत्रको प्रतिनिधित्व गर्ने समूह हो। समूह २० मा संलग्न हुन र विश्वव्यापी आर्थिक वृद्धि र विकासलाई समर्थन गर्न सक्ने नीतिहरू सिफारिस गर्न व्यवसायिक समुदायलाई प्लेटफर्म प्रदान गर्न संगठन सिर्जना गरिएको हो।

यस साझेदारीलाई थप अन्वेषण गर्न, भारतीय उद्योग परिसंघले भारतीय विदेश मन्त्रालय र उत्तर पूर्वी राज्य सरकारहरूसँगको सहकार्यमा मणिपुर, मिजोरम, नागाल्याण्ड र सिक्किममा बि २० कार्यक्रमहरू आयोजना गर्न पहल गरेको छ।

यी बि २० कार्यक्रमहरूले पूर्वोत्तर क्षेत्रले विश्वव्यापी र स्थानीय लगानीकर्ताहरूलाई प्रस्ताव गर्ने सम्भावना देखाउनेछ। यसले औद्योगिक क्षेत्रमा बहुपक्षीय व्यापार साझेदारीका लागि अवसरहरू पनि हाइलाइट गर्नेछ जहाँ उत्तर पूर्वी राज्यहरूको मुख्य शक्ति छ।

बि २० कार्यक्रम फेब्रुअरी १७ देखि १९ सम्म उत्तरपूर्वी राज्य मणिपुरको राजधानी इम्फालमा हुने बताइएको छ। कार्यक्रम आईसीटी, मेडिकल टुरिजम, हेल्थकेयर र टेक्सटाइलमा केन्द्रित हुनेछ। बि २० कार्यक्रम मार्च १ देखि ३ सम्म मिजोरमको राजधानी आइजोलमा, अर्को उत्तरपूर्वी राज्यमा हुनेछ। कार्यक्रममा सहरी योजना, पूर्वाधार र सीप विकासमा केन्द्रित हुनेछ ।

यसैबीच, सिक्किमको राजधानी गान्तोकले मार्च १६ देखि १९ सम्म पर्यटन, आतिथ्य, औषधि र जैविक खेतीमा केन्द्रित बि २० कार्यक्रम आयोजना गर्नेछ। अन्तमा, बि २० कार्यक्रम अप्रिल ४ देखि ६ सम्म नागाल्याण्डको राजधानी कोहिमामा हुनेछ। यहाँ कृषि र खाद्य प्रशोधनमा केन्द्रित हुनेछ।

व्यापार २० बैठकहरू बाहेक, प्रत्येक राज्यले पर्यटक आकर्षणहरूको भ्रमण, एक सांस्कृतिक कार्यक्रम र उत्तरपूर्वी भारतका सहभागीहरूलाई परिचित गराउन एक गाला डिनरको आयोजना गर्नेछ। केन्द्रीय विदेश राज्यमन्त्री डा. राजकुमार रञ्जन सिंहले पूर्वोत्तर राज्यहरूको लागि बि २० भारत पहलको प्रमुख कार्यक्रममा पूर्वोत्तर क्षेत्रको अद्वितीय शक्ति र यसको व्यावसायिक सम्भावनालाई हाइलाइट गर्नुभयो। उनले कूटनीतिक नियोग र द्विपक्षीय र बहुपक्षीय संगठनका प्रतिनिधिहरूलाई पूर्वोत्तरमा तय भएको बी२० कार्यक्रममा भाग लिन आमन्त्रित पनि गरे।
यस अवसरमा उनले पूर्वोत्तर राज्यको वृद्धिदर उल्लेख गर्दै भने, ‘विगत आठ वर्षमा यस क्षेत्रमा विमानस्थलको संख्या नौ बाट सोह्र पुगेको छ । यस क्षेत्रमा जडान उडानको संख्या पनि १००% ले बढेको छ, २०१४ अघि लगभग ९०० उडानहरूबाट आज १९०० उडानहरू छन्। थप रूपमा, धेरै उत्तरपूर्वी राज्यहरू पहिलो पटक भारतीय रेलवे नक्सामा थपिएका छन्, जबकि राष्ट्रिय राजमार्गहरूको लम्बाइ २०१४ यता ५०% ले बढेको छ। यससँगै जलमार्ग फराकिलो बनाउने प्रयास भइरहेको छ ।”