"नयाँ विश्व व्यवस्थामा भारत अनुकूल स्थितिमा"

सिङ्गापुरका वरिष्ठ कूटनीतिज्ञ बिल्हारी कौसिकनले भारत जस्ता देशहरू नयाँ अन्तर्राष्ट्रिय व्यवस्थामा सफल हुनको लागि राम्रो स्थितिमा रहेको बताउँछन्। विश्वको अवस्थाबारे बोल्दै कौसिकनले अमेरिका र चीनबीच चलिरहेको प्रतिस्पर्धाले वर्चस्व व्यवस्थामा परिवर्तन ल्याउने विश्वास व्यक्त गरे ।

दुई महाशक्तिबीचको प्रतिद्वन्द्वताले विश्वमा तनाव निम्त्याउने निश्चित भए पनि दुई ठूला शक्तिहरूबीचको जटिल अन्तरनिर्भरता जारी रहनेछ। साझा तर भिन्न चासोहरूको यो मिश्रणले राष्ट्रहरू बीचको ढीला गठबन्धन र तरल पङ्क्तिबद्धताद्वारा संचालित मिश्रित प्रणाली सिर्जना गर्नेछ।
कौसिकन तर्क गर्छन् कि भारत जस्ता देशहरू यस्तो रणनीतिक वातावरणमा सफल हुन विशेष रूपमा उपयुक्त छन्, किनभने तिनीहरूसँग धेरै भू-राजनीतिक अभिनेताहरूसँग व्यवहार गर्ने क्षमता छ।

उल्लेखनीय छ कि कौसिकन एक अनुभवी कूटनीतिक व्यक्तित्व हुन् जो १९८१ मा सिंगापुरको विदेश मामिला मन्त्रालयमा भर्ती भएका थिए। उनले टापु राष्ट्रको विदेश सचिवका साथै संयुक्त राष्ट्र र रसियाका लागि राजदूतको रूपमा काम गरे।

बुधबार उनले भारतको विदेश मन्त्रालयले आयोजना गरेको तेस्रो अटल बिहारी वाजपेयी स्मृति व्याख्यानमा बोल्दै थिए । भारतको विदेश नीतिमा पुर्व प्रधानमन्त्री वाजपेयीको योगदानप्रति श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्न उक्त व्याख्यान श्रृङ्खला सिर्जना गरिएको विदेश मन्त्रालयले जनाएको छ ।
डा. कौसिकन भन्छन्, "हामीले 'अर्डर' र फलस्वरूप 'संतुलन', 'संतुलन' र 'स्थायित्व' जस्ता अवधारणाहरूको बारेमा स्थिर रूपमा भन्दा गतिशील रूपमा सोच्न सिक्नुपर्छ," कौसिकन भन्छन्। यस विकसित प्रणालीलाई सफलतापूर्वक नेभिगेट गर्न मौलिक परिवर्तन वा मानसिकता आवश्यक पर्दछ। मलाई विश्वास छ कि भारत र सिङ्गापुरले यसलाई अरूको तुलनामा तुलनात्मक रूपमा सजिलो लाग्न सक्छ, किनकि यो पहिले गर्नैपर्छ।

कौसिकनले आफ्नो भनाइमा चीन, संयुक्त राज्य अमेरिका र रुसजस्ता ठूला विश्व शक्तिहरूको सम्भावनालाई पनि प्रतिबिम्बित गरे। उहाँले अन्तर्राष्ट्रिय प्रणालीको भविष्यमा युक्रेनमा युद्ध जस्ता संकटको प्रभावको जाँच गर्नुहुन्छ। भारतका विदेशमन्त्री एस जयशंकरले उक्त कार्यक्रमको अध्यक्षता गरेका थिए ।