रक्षामन्त्री सिंहले भारत-चीन सीमामा शान्ति र सौहार्द सुनिश्चित गर्न उपायहरूको माग गरे
भारतका रक्षा मन्त्री राजनाथ सिंह र चीनका रक्षा मन्त्री एडमिरल डङ जुनबीच नोभेम्बर २०, २०२४ मा लाओसको भियनटियानमा भेटवार्ता सम्पन्न भयो। यो भेट भारत र चीनले अक्टोबरमा सीमा क्षेत्रमा सैनिक हटाउने सहमति पछि भएको पहिलो उच्चस्तरीय वार्ता हो। यो भेट ११औं आसियान रक्षा मन्त्रीहरूको बैठक-प्लसको क्रममा सम्पन्न भएको हो।

यसअघि, नोभेम्बर १८ मा ब्राजिलको रियो डि जेनेरियोमा भारतका विदेश मन्त्री एस. जयशंकर र चीनका विदेश मन्त्री वाङ यीबीच पनि भेटवार्ता भएको थियो। यी दुवै भेटवार्ताहरू काजान, रुसमा भएको ब्रिक्स सम्मेलनका क्रममा भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङबीच भएका छलफललाई अघि बढाउने उद्देश्यले आयोजित थिए।

रक्षा मन्त्री सिंहले दुई ठूला राष्ट्रहरू, भारत र चीनबीचको सहकार्यले विश्व शान्ति र समृद्धिमा सकारात्मक प्रभाव पार्ने बताए। उनले २०२० मा भएको सीमा विवादबाट सिकेका पाठलाई आत्मसात् गर्दै भविष्यमा यस्ता घटना दोहोरिन नदिन आवश्यक कदम चाल्नुपर्ने आवश्यकता औंल्याए।

“भारत र चीनबीच विश्वास पुनर्निर्माणका लागि सहकार्य गर्ने सहमति भएको छ,” सिंहले सामाजिक सञ्जाल प्लेटफर्म एक्समा उल्लेख गरे। भारतको रक्षा मन्त्रालयका अनुसार सिंहले सीमा क्षेत्रमा शान्ति र स्थिरता कायम राख्नका लागि विश्वास बढाउने उपायहरू अपनाउन र विवाद समाधान गर्न जोड दिए।

यस वार्तालाई अक्टोबर २०२४ मा भएको महत्त्वपूर्ण सहमतिको निरन्तरताका रूपमा हेरिएको छ। भारतीय विदेश सचिव विक्रम मिश्रिले अक्टोबरमा भारत-चीन सीमा क्षेत्रमा गस्ती व्यवस्थापनबारे सहमति भएको घोषणा गरेका थिए। नोभेम्बरमा पूर्वी लद्दाखको देमचोक र डेप्साङ क्षेत्रहरूमा गस्ती पुनः प्रारम्भ गरिएको छ।

ब्रिक्स सम्मेलनको क्रममा प्रधानमन्त्री मोदी र राष्ट्रपति सी जिनपिङले सीमा समस्या समाधानका लागि विशेष प्रतिनिधि स्तरमा वार्ता पुनः सुरु गर्ने सहमति गरेका थिए। यसले द्विपक्षीय सम्बन्ध स्थिर बनाउन सहयोग गर्ने विश्वास गरिएको छ।

रियो डि जेनेरियोमा जयशंकर र वाङ यीबीच भएको वार्तामा कैलाश मानसरोवर यात्रा पुनः सुरु गर्ने, भारत-चीनबीच प्रत्यक्ष उडान सेवा बहाल गर्ने, र नदीहरूको सीमापार डाटाको आदानप्रदानका लागि सहकार्य विस्तार गर्ने विषयमा छलफल भयो।

२०२० मा गालवान उपत्यकामा भएको विवादले भारत-चीन सम्बन्धमा गम्भीर संकट निम्त्याएको थियो। घटनामा दुवै पक्षका सैनिकहरूको मृत्यु भएको थियो। त्यसयता कूटनीतिक र सैन्य वार्ताहरूमार्फत केही क्षेत्रहरूमा समाधान गरिए पनि बाँकी विवादित क्षेत्रहरूको समस्या अक्टोबर २०२४ सम्म समाधान हुन सकेको थिएन।

हालका यी भेटवार्ताहरूले दुई देशबीचको विश्वास पुनर्निर्माण र दीर्घकालीन सहकार्यका लागि सकारात्मक संकेत दिएको छ। सीमा विवाद समाधानका लागि भएका सहमतिहरूले दुवै पक्षलाई सम्बन्ध सुधारतर्फ अघि बढ्न मद्दत गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।