शुक्लाको अन्तरिक्ष अन्वेषण टेक्नोलोजी निगम मुख्यालयमा सम्पन्न विस्तृत प्रशिक्षण अक्सियम- -४ मिसनको तयारीको हिस्सा
भारतको गगनयान कार्यक्रमका अन्तर्गत भारतीय अन्तरिक्षयात्री शुभांशु शुक्लाले स्पेसएक्सको ड्र्यागन अन्तरिक्षयानमा व्यापक तालिम प्राप्त गरेका छन्। यस कदमले भारत र संयुक्त राज्य अमेरिकाबीच अन्तरिक्ष अन्वेषणको क्षेत्रमा सहकार्यलाई थप मजबुत बनाएको छ, जहाँ नासा, स्पेसएक्स र भारतीय अन्तरिक्ष अनुसन्धान संस्था (इसरो)को विशेषज्ञता जोडिएको छ।
यस महिनाको शुरुमा स्पेसएक्सको मुख्यालयमा भएको तालिममा शुक्लालाई अन्तरिक्षयानको जटिल प्रणाली र प्रक्रिया सम्बन्धी जानकारी दिइयो। उनी आउँदो २०२५ को वसन्त ऋतुमा हुने अक्सियम–४ मिशनका लागि तालिम लिइरहेका छन्, जुन मिशनले अन्तरिक्ष यात्रीलाई अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष केन्द्र (आईएसएस) मा पुर्याउनेछ। यस मिशनलाई भारतको मानव अन्तरिक्ष यात्रा क्षेत्रमा महत्वपूर्ण कोसेढुंगा मानिएको छ।
अक्टोबर १७, २०२४ मा एस्ट्रोनट पेगी ह्विट्सनले आफ्नो सामाजिक सञ्जालमा यो तालिमको सुरुवातको जानकारी दिँदै फोटो साझा गरेकी थिइन्। शुक्लाले ड्र्यागन अन्तरिक्षयानको अवतरण, प्रस्थान, र सञ्चालनका साथै सुरक्षाका विविध तालिमहरुमा पनि प्रशिक्षण प्राप्त गरेका छन्। तालिमले उनलाई अन्तरिक्ष केन्द्रको वातावरण र प्रक्रियासँग परिचित बनाउने उद्देश्य राखेको छ, जसले मिशनलाई सफलतापूर्वक सम्पन्न गर्न मद्दत पुर्याउनेछ।
यो तालिम भारत-अमेरिका अन्तरिक्ष सम्बन्धलाई थप मजबुत बनाउने लक्ष्यसहित, भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको २०२३ मा अमेरिकी भ्रमणको क्रममा सुरु गरिएको सहकार्यको हिस्सा हो। नासाका प्रशासक बिल नेल्सनले शुक्लाको तालिमलाई अन्तर्राष्ट्रिय सहकार्यको प्रमुख उदाहरण भन्दै यसको महत्वलाई रेखांकित गरेका थिए।
यसैबीच, भारतको महत्वाकांक्षी गगनयान कार्यक्रम पनि तयारीमा छ, जसले भारतीय अन्तरिक्ष यात्रीलाई इसरोको आफ्नै अन्तरिक्षयानमा अन्तरिक्षमा पठाउने लक्ष्य राखेको छ। यस कार्यको लागि इसरोले पहिले दुई मानवरहित मिशन सञ्चालन गर्ने योजना बनाएको छ, जसले मानवीय उडानलाई सुरक्षित बनाउनेछ।
अक्सियम-४ मिशन भारत–अमेरिका सहकार्यमा अर्को ठूलो प्रगति भएको मानिएको छ, र यो मिशनमार्फत भारतले अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष अन्वेषणमा थप ठूलो भूमिका निर्वाह गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।
यस महिनाको शुरुमा स्पेसएक्सको मुख्यालयमा भएको तालिममा शुक्लालाई अन्तरिक्षयानको जटिल प्रणाली र प्रक्रिया सम्बन्धी जानकारी दिइयो। उनी आउँदो २०२५ को वसन्त ऋतुमा हुने अक्सियम–४ मिशनका लागि तालिम लिइरहेका छन्, जुन मिशनले अन्तरिक्ष यात्रीलाई अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष केन्द्र (आईएसएस) मा पुर्याउनेछ। यस मिशनलाई भारतको मानव अन्तरिक्ष यात्रा क्षेत्रमा महत्वपूर्ण कोसेढुंगा मानिएको छ।
अक्टोबर १७, २०२४ मा एस्ट्रोनट पेगी ह्विट्सनले आफ्नो सामाजिक सञ्जालमा यो तालिमको सुरुवातको जानकारी दिँदै फोटो साझा गरेकी थिइन्। शुक्लाले ड्र्यागन अन्तरिक्षयानको अवतरण, प्रस्थान, र सञ्चालनका साथै सुरक्षाका विविध तालिमहरुमा पनि प्रशिक्षण प्राप्त गरेका छन्। तालिमले उनलाई अन्तरिक्ष केन्द्रको वातावरण र प्रक्रियासँग परिचित बनाउने उद्देश्य राखेको छ, जसले मिशनलाई सफलतापूर्वक सम्पन्न गर्न मद्दत पुर्याउनेछ।
यो तालिम भारत-अमेरिका अन्तरिक्ष सम्बन्धलाई थप मजबुत बनाउने लक्ष्यसहित, भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको २०२३ मा अमेरिकी भ्रमणको क्रममा सुरु गरिएको सहकार्यको हिस्सा हो। नासाका प्रशासक बिल नेल्सनले शुक्लाको तालिमलाई अन्तर्राष्ट्रिय सहकार्यको प्रमुख उदाहरण भन्दै यसको महत्वलाई रेखांकित गरेका थिए।
यसैबीच, भारतको महत्वाकांक्षी गगनयान कार्यक्रम पनि तयारीमा छ, जसले भारतीय अन्तरिक्ष यात्रीलाई इसरोको आफ्नै अन्तरिक्षयानमा अन्तरिक्षमा पठाउने लक्ष्य राखेको छ। यस कार्यको लागि इसरोले पहिले दुई मानवरहित मिशन सञ्चालन गर्ने योजना बनाएको छ, जसले मानवीय उडानलाई सुरक्षित बनाउनेछ।
अक्सियम-४ मिशन भारत–अमेरिका सहकार्यमा अर्को ठूलो प्रगति भएको मानिएको छ, र यो मिशनमार्फत भारतले अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष अन्वेषणमा थप ठूलो भूमिका निर्वाह गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।