मन्त्रीस्तरीय गोलमेच भारत-सिंगापुर द्विपक्षीय सम्बन्धका लागि नयाँ कार्यसूची तय गर्न स्थापित गरिएको एक विशिष्ट प्रणाली हो।
भारत-सिंगापुर मन्त्रीस्तरीय गोलमेचको दोस्रो चरणको बैठक २०२४ अगस्ट २६, सोमबार, सिंगापुरमा हुने भएको छ। यो बैठकले दुवै देश बीचको विद्यमान द्विपक्षीय साझेदारीलाई अगाडि बढाउँदै नयाँ सहयोगका क्षेत्रहरू पहिचान गर्ने प्रक्रियामा प्रगति ल्याउने उद्देश्य राख्छ।
भारतीय प्रतिनिधिमण्डलको नेतृत्व वित्त र कर्पोरेट मामिला मन्त्री निर्मला सीतारामन, विदेशमन्त्री एस. जयशंकर, वाणिज्य र उद्योग मन्त्री पीयूष गोयल, र रेलवे, सूचना र प्रसारण, र इलेक्ट्रोनिक्स र सूचना प्रविधि मन्त्री अश्विनी वैष्णवले गर्नेछन्।
शनिबार, अगस्ट २४, २०२४ मा, विदेश मन्त्रालयले बैठकको घोषणा गर्दै मन्त्रीहरूले आफ्नो सिंगापुरका समकक्षिहरूसँग संवाद गर्ने र सिंगापुरका नेतृत्वसँग भेट्ने जानकारी दिएका छन्।
भारत-सिंगापुर मन्त्रीस्तरीय गोलमेच एक विशेष संयन्त्र हो जसले भारत-सिंगापुर द्विपक्षीय सम्बन्धको नयाँ एजेन्डा सेट गर्न डिजाइन गरिएको हो। यसको उद्घाटन बैठक २०२२ सेप्टेम्बरमा नयाँ दिल्लीमा भएको थियो। यो दोस्रो बैठकले दुवै पक्षलाई आफ्नो रणनीतिक साझेदारीका विभिन्न पक्षहरू पुनरावलोकन गर्न र यसलाई थप उन्नत र विस्तारित गर्न नयाँ बाटोहरू अन्वेषण गर्न मौका दिनेछ, विदेश मन्त्रालयले बताएको छ।
पहिलो भारत-सिंगापुर मन्त्रीस्तरीय गोलमेचमा डिजिटल कनेक्टिभिटी, फिनटेक, हरित अर्थतन्त्र, हरित हाइड्रोजन, सीप विकास, र खाद्य सुरक्षा जस्ता उदीयमान क्षेत्रहरूमा ध्यान केन्द्रित गरिएको थियो। यी छलफलहरूले भारत र सिंगापुरबीचको रणनीतिक साझेदारीलाई थप प्रगति गराउने महत्वाकांक्षी रोडम्याप स्थापना गरे।
भारत-सिंगापुर रणनीतिक साझेदारी
भारत र सिंगापुरको ऐतिहासिक सम्बन्धलाई २०१५ नोभेम्बरमा प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको सिंगापुर भ्रमणको क्रममा रणनीतिक साझेदारीमा उच्याइएको थियो।
२०२३ मा, भारतको जि २० अध्यक्षतामा सिंगापुरलाई अतिथि राष्ट्रको रूपमा आमन्त्रण गरिएको थियो। दुवै पक्षले जि २० को औपचारिक सम्वन्धहरूको दौरान धेरै मन्त्रीस्तरीय छलफलहरू गरेका थिए। सिंगापुरका प्रधानमन्त्री ली सिएन लूङले २०२३ सेप्टेम्बर ९-१० मा जि २० सम्मेलनमा सहभागी हुन नयाँ दिल्लीको भ्रमण गरे। त्यसपछि, विदेशमन्त्री जयशंकरले २०२४ अक्टोबर १८-२१ मा सिंगापुरमा उच्चस्तरीय छलफलका लागि भ्रमण गरेका थिए, जसले दुई देश बीचको रणनीतिक साझेदारीलाई गहिरो बनाउने उद्देश्य राखेको थियो।
मजबुत व्यापार र लगानी सम्बन्ध
व्यापार र लगानी भारत-सिंगापुर साझेदारीको आधार स्तम्भ हुन्। सिंगापुर भारतको लागि महत्वपूर्ण विदेशी प्रत्यक्ष लगानी स्रोत भएको छ। वाणिज्य र उद्योग मन्त्रालयको आधिकारिक तथ्यांकअनुसार, २०२३-२४ मा सिंगापुर भारतको लागि विदेशी प्रत्यक्ष लगानीको सबैभन्दा ठूलो स्रोत रहेको थियो, जसमा अनुमानित ११.७७ बिलियन अमेरिकी डलरको लगानी भएको छ। अप्रिल २००० देखि मार्च २०२४ सम्म सिंगापुरबाट कुल विदेशी प्रत्यक्ष लगानी इनफ्लो करिब १५९.९४ बिलियन अमेरिकी डलर रहेको छ।
सिंगापुरबाट विदेशी प्रत्यक्ष लगानी इन्भेस्टमेन्टको प्रमुख क्षेत्रहरूमा सेवा क्षेत्र, कम्प्युटर सफ्टवेयर र हार्डवेयर, व्यापार, टेलिकम्युनिकेशन, र औषधिहरू छन्।
द्विपक्षीय व्यापारको कुरा गर्दा, २०२३-२४ मा सिंगापुर भारतको ६ औं सबैभन्दा ठूलो विश्वव्यापी व्यापार साझेदार थियो, जसको कुल व्यापार ३५.६१ बिलियन अमेरिकी डलर थियो। यो आंकडाले भारतको दक्षिणपूर्वी एशियाली राष्ट्रहरूको संघसँगको कुल व्यापारको करिब २९% प्रतिनिधित्व गर्दछ।
भारतीय प्रतिनिधिमण्डलको नेतृत्व वित्त र कर्पोरेट मामिला मन्त्री निर्मला सीतारामन, विदेशमन्त्री एस. जयशंकर, वाणिज्य र उद्योग मन्त्री पीयूष गोयल, र रेलवे, सूचना र प्रसारण, र इलेक्ट्रोनिक्स र सूचना प्रविधि मन्त्री अश्विनी वैष्णवले गर्नेछन्।
शनिबार, अगस्ट २४, २०२४ मा, विदेश मन्त्रालयले बैठकको घोषणा गर्दै मन्त्रीहरूले आफ्नो सिंगापुरका समकक्षिहरूसँग संवाद गर्ने र सिंगापुरका नेतृत्वसँग भेट्ने जानकारी दिएका छन्।
भारत-सिंगापुर मन्त्रीस्तरीय गोलमेच एक विशेष संयन्त्र हो जसले भारत-सिंगापुर द्विपक्षीय सम्बन्धको नयाँ एजेन्डा सेट गर्न डिजाइन गरिएको हो। यसको उद्घाटन बैठक २०२२ सेप्टेम्बरमा नयाँ दिल्लीमा भएको थियो। यो दोस्रो बैठकले दुवै पक्षलाई आफ्नो रणनीतिक साझेदारीका विभिन्न पक्षहरू पुनरावलोकन गर्न र यसलाई थप उन्नत र विस्तारित गर्न नयाँ बाटोहरू अन्वेषण गर्न मौका दिनेछ, विदेश मन्त्रालयले बताएको छ।
पहिलो भारत-सिंगापुर मन्त्रीस्तरीय गोलमेचमा डिजिटल कनेक्टिभिटी, फिनटेक, हरित अर्थतन्त्र, हरित हाइड्रोजन, सीप विकास, र खाद्य सुरक्षा जस्ता उदीयमान क्षेत्रहरूमा ध्यान केन्द्रित गरिएको थियो। यी छलफलहरूले भारत र सिंगापुरबीचको रणनीतिक साझेदारीलाई थप प्रगति गराउने महत्वाकांक्षी रोडम्याप स्थापना गरे।
भारत-सिंगापुर रणनीतिक साझेदारी
भारत र सिंगापुरको ऐतिहासिक सम्बन्धलाई २०१५ नोभेम्बरमा प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको सिंगापुर भ्रमणको क्रममा रणनीतिक साझेदारीमा उच्याइएको थियो।
२०२३ मा, भारतको जि २० अध्यक्षतामा सिंगापुरलाई अतिथि राष्ट्रको रूपमा आमन्त्रण गरिएको थियो। दुवै पक्षले जि २० को औपचारिक सम्वन्धहरूको दौरान धेरै मन्त्रीस्तरीय छलफलहरू गरेका थिए। सिंगापुरका प्रधानमन्त्री ली सिएन लूङले २०२३ सेप्टेम्बर ९-१० मा जि २० सम्मेलनमा सहभागी हुन नयाँ दिल्लीको भ्रमण गरे। त्यसपछि, विदेशमन्त्री जयशंकरले २०२४ अक्टोबर १८-२१ मा सिंगापुरमा उच्चस्तरीय छलफलका लागि भ्रमण गरेका थिए, जसले दुई देश बीचको रणनीतिक साझेदारीलाई गहिरो बनाउने उद्देश्य राखेको थियो।
मजबुत व्यापार र लगानी सम्बन्ध
व्यापार र लगानी भारत-सिंगापुर साझेदारीको आधार स्तम्भ हुन्। सिंगापुर भारतको लागि महत्वपूर्ण विदेशी प्रत्यक्ष लगानी स्रोत भएको छ। वाणिज्य र उद्योग मन्त्रालयको आधिकारिक तथ्यांकअनुसार, २०२३-२४ मा सिंगापुर भारतको लागि विदेशी प्रत्यक्ष लगानीको सबैभन्दा ठूलो स्रोत रहेको थियो, जसमा अनुमानित ११.७७ बिलियन अमेरिकी डलरको लगानी भएको छ। अप्रिल २००० देखि मार्च २०२४ सम्म सिंगापुरबाट कुल विदेशी प्रत्यक्ष लगानी इनफ्लो करिब १५९.९४ बिलियन अमेरिकी डलर रहेको छ।
सिंगापुरबाट विदेशी प्रत्यक्ष लगानी इन्भेस्टमेन्टको प्रमुख क्षेत्रहरूमा सेवा क्षेत्र, कम्प्युटर सफ्टवेयर र हार्डवेयर, व्यापार, टेलिकम्युनिकेशन, र औषधिहरू छन्।
द्विपक्षीय व्यापारको कुरा गर्दा, २०२३-२४ मा सिंगापुर भारतको ६ औं सबैभन्दा ठूलो विश्वव्यापी व्यापार साझेदार थियो, जसको कुल व्यापार ३५.६१ बिलियन अमेरिकी डलर थियो। यो आंकडाले भारतको दक्षिणपूर्वी एशियाली राष्ट्रहरूको संघसँगको कुल व्यापारको करिब २९% प्रतिनिधित्व गर्दछ।